Tarımsal Desteklemeler Tam Bir Fiyasko

Cumhuriyet Halk Partisi Edirne Milletvekili ve Ziraat Mühendisi Ediz Ün, Cumhurbaşkanı Kararı ile Resmî Gazete'de yayımlanan "2024 Yılında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler ve Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar"ı sert bir dille eleştirerek, "Türk Lirası bazında bir artış gibi görünse de tam anlamıyla bir fiyasko" değerlendirmesinde bulundu.

Tarımsal destekleme kararının çok geç açıklandığına dikkat çeken Ün, “AKP, artık gelenek haline getirdiği bir yöntemi sürdürerek, tarımsal desteklemeleri yine bir üretim sezonunun sonunda açıkladı. Doğru olan, üretim sezonu başlamadan önce çiftçinin ne kadar mazot, gübre, prim desteği alacağını bilerek üretim yapmasıdır. Destekler hem geç açıklanıyor hem de ödemeler yapılana kadar bu destekler eriyip pul oluyor. Üretim sezonu başında desteklerin ödenmesi durumunda, çiftçimiz bu kadar yüksek girdi maliyetleri altında ezilmezdi ve nakit sıkıntısı çektiği için banka banka dolaşıp yüksek faizle kredi çekmek zorunda kalmazdı” dedi.

Ün, birçok bitkisel ürün grubunda mazot ve gübre desteğinin artmadığını belirterek, “Geçen yıl buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için dekar başına 1,94 dolar destek veriliyordu, bu yıl da aynı oranda destek verildi. Oysa 2015 yılında bu destek 2,43 dolar, 2022 yılında ise 2,78 dolardı. Yine yağlı tohumlarda gübre desteği 2015 yılında 3,03 dolarken, şimdi dekara 1,94 dolar gübre desteği alınıyor. Gübre desteğinde durum böyleyken, mazot desteği de çiftçi aleyhine işliyor. 2022 yılında verilen destekle buğday üreticisi 4,5 litre mazot alabilirken, şimdi 3,8 litre mazot alabiliyor. Ayçiçeğinde ise 5,3 litre mazot alınabilirken, şimdi ancak 4,5 litre mazot alınabiliyor. Verilen tüm mazot destekleri 2022 yılından daha kötü durumda. Toplamda mazot ve gübre destekleri önceki yıllardan daha da gerilemiş durumda. AKP, çiftçimize bu yıl zarar ettiniz ve ben de sizin daha çok zarar etmeniz için destekleri azalttım diyor. Bu kararla çiftçiye 'sen ekme, ben ithal ederim' mesajı veriliyor” dedi.

Mazot ve gübre desteğinin yetersizliğinin yanı sıra, ödenen fark prim desteklerinin de azaldığını vurgulayan Ün, "Özellikle burada bir konuya dikkat çekmek istiyorum. Memleketim Edirne ve diğer illerimizde, yağlık ayçiçeği üreticileri kuraklık riskiyle büyük zararlar yaşadılar. Son açıklanan karar, bu durumu daha da kötüleştirdi. Bakınız, 2008 yılında ton başına 162 dolar fark prim desteği alan ayçiçeği üreticileri, Cumhurbaşkanlığı sistemine kadar ortalama 140 dolar destek alıyordu. Ancak bu destek 2018 yılında 83 dolar, 2019 ve 2020 yıllarında 71 dolar, 2021 yılında 56 dolar, 2022 ve 2023 yıllarında 42 dolar, bu yıl ise sadece 71 dolar oldu. Cumhurbaşkanlığı Sistemi, çiftçiyi batıran bir sistemdir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, aldığı ithalat kararlarıyla bunu sürekli kanıtlamaktadır. Türk çiftçisi yerine yabancı şirketleri tercih ediyor” dedi.

Bu yıl kuraklık tehlikesiyle karşılaşan yağlık ayçiçeği üreticilerine verilen 2,25 liralık primin yetersiz olduğunu ifade eden Ün, “Bu yıl tarlasında ürün olan çiftçilere verilmesi gereken desteğin en az 5 lira olması gerekiyordu. Üstelik bu kararda, kuraklıktan zarar gören çiftçilerimize ilave bir destek de yok. Ayçiçeği üreticileri sahipsiz bırakıldı. AKP ne buğday ne de ayçiçeği üreticisini korumuştur. Aslında, üreten hiçbir çiftçiye destek vermeyerek onları cezalandırmıştır” dedi.

AKP’nin Tarım Kanunu'na uymadığını belirten Ün, “Bugün çiftçimiz, artan maliyetler altında ezilirken, Tarım Kanunu'na göre verilmesi gereken 412 milyar lira destek verilmeliydi. Ancak verilen destek, olması gerekenin beşte biri kadar. Bugün kanuna uyulsaydı, çiftçimiz 5 kat daha fazla destek alacaktı. Üretime verilmeyen bu destek, bize gıda enflasyonu olarak geri dönüyor. Çiftçimizin kazanmadığı, tüketicimizin alamadığı bu ucube sistem, tüm sorunların asıl sebebidir. Tüm veriler gösteriyor ki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, çiftçiyi batıran bir sistemdir. Biraz olsun ülkelerini ve vatandaşlarını düşünseler, çiftçimizi desteklerdi," dedi.

Cumhuriyet Halk Partisi iktidarında, çiftçilerin hiçbir üründe zarar etmeyeceğini vurgulayan Edirne Milletvekili Ediz Ün, “Biz artık 'geçim değil, seçim var' diyoruz. Artık ne çiftçimizin ne de vatandaşlarımızın dayanacak gücü kalmadı. İktidarımızda, çiftçimizin zarar ettiği her üründe anında müdahale edeceğiz. Kanunda yazan desteği vereceğiz. Küresel ısınma ve iklim değişikliğine karşı sulama altyapı yatırımlarını tamamlayarak geleceğimizin gıdasını güvence altına alacağız. Çiftçimizin borçlarını gelirine göre ödenebilir hale getireceğiz. Gençler ve kadınları üretime dahil ederek üretimde devamlılığı sağlayacağız. Herkes rahat olsun. Öyle bir değişim olacak ki ülkemiz, ithalat bağımlılığından kurtulmuş ve dünyanın sayılı tarım gücü ülkelerinden biri haline gelecek” dedi.